W dniu 9 grudnia 2021r. obchodziliśmy święto Wydziału. Dziś Patronem naszego Święta był Prof. Władysław Herman, organizator naszego Wydziału i ośrodka naukowo-dydaktycznego w Brwinowie, specjalista z hodowli zwierząt, żołnierz Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej (ppłk WP, oficer piechoty) i Komendant Okręgu Stanisławów AK. Sylwetkę Prof. Herman przedstawiła Dziekan Wydziału Prof. dr hab. Justyna Więcek. Na Wydziale gościliśmy Rodzinę Profesora w osobach jego córek: Joanny Puchalskiej i Katarzyny Gierczyńskiej z mężem Januszem oraz wnuczkę Zofię Stachowska-Gierczyńska, b. studentka naszego Wydziału i prawnuczkę Zuzannę Stachowską, uczennicę szkoły podstawowej. W pasjonującej opowieści o prof. Władysławie Hermanie nie zabrakło zaskakujących informacji o jego zainteresowaniach i pasjach, także tej plastycznej (plakat zachęcający do studiowania na naszym Wydziale) i rysunki do książek. Na pamiątkę jubileuszu 70-lecia Wydziału, który obchodziliśmy w dniu 14 października bieżącego roku, posadzony został dąb szypułkowy, który otrzymał imię Władysław, na cześć Prof. Hermana i jego zasług dla Wydziału.
Sylwetka Prof. Władysława Hermana
Władysław Herman urodził się dni 8 sierpnia 1901 we Lwowie, w rodzinie Józefy i Maksymiliana. Dzieciństwo i młodość spędził we Lwowie.W 1922r. ukończył studia na Wydziale Rolniczo-Lasowym Politechniki Lwowskiej ze stopiem mgr inż. rolnika i nagrodą Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (MWRiOP) za pracę dyplomową z biologii drożdżaków. W latach 1925-1927 pracował jako nauczyciel hodowli zwierząt w Krajowej Szkole Rolniczej w Bereźnicy k. Stryja. Jednocześnie studiował biologię ogólną na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie uzyskał absolutorium w dniu 23 lipca 1927r. W roku 1929 ukończył stadia lekarsko-weterynaryjne i został młodszym asystentem w Katedrze Zoologii i Parazytologii Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie, pracując także w Klinice Chorób Wewnętrznych tej uczelni. W styczniu 1929r. rozpoczął kilkumiesięczny staż naukowy w Wiedniu (Tierarztliche Hochschule), w Katedrze Anatomii Zwierząt. W ramach stażu wyjechał do Niemiec, gdzie zapoznał się z organizacją i metodami pracy dydaktycznej na uczelniach zootechnicznych i weterynaryjnych w Lipsku i Berlinie. W Hamburgu, poznał zasady pracy hodowlanej i wyniki aklimatyzacji zwierząt egzotycznych w Zoo (Tierpark) C. Hagenbecka. W roku akademickim 1930/31 przeszedł na etat starszego asystenta w Katedrze Hodowli Szczegółowej Zwierząt Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie i jednocześnie objął kierownictwo obory doświadczalnej oraz organizował hodowlę zwierząt laboratoryjnych. Prowadził także wykłady z hodowli zwierząt futerkowych. W 1931r. uzyskał stopień naukowy doktora nauk technicznych na Wydziale Rolniczo-Lasowym Politechniki Lwowskiej na podstawie rozprawy pt. „Cechy rasowe w budowie anatomicznej kości łopatkowej u koni”. W latach 1928-1931 aktywnie uczestniczył w pracach Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika, był sekretarzem lwowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Anatomo-Zoologicznego i sekretarzem redakcji „Przeglądu Weterynaryjnego”, wygłaszał referaty w Lwowskim Towarzystwie Lekarzy Weterynaryjnych.
W latach 1931- 1939 prowadził na macierzystym wydziale (Rolniczo-Lasowym Politechniki Lwowskiej) także wykłady z zakresu drobiarstwa i nauki o koniu. W Katedrze Hodowli Ogólnej Zwierząt (przemianowanej później na Katedrę Hodowli Zwierząt Gospodarskich) w Dublanach zajął się naukowo hematologią i serologią zwierząt gospodarskich, specjalizując się w tej dziedzinie pod kierunkiem prof. Ludwika Hirszfelda, twórcy i kierownika Polskiego Zakładu Higieny w Warszawie. Owocem tej współpracy był szereg publikacji z zakresu hematologii drobiu oraz rozprawa habilitacyjna pt. „Występowanie struktur grupowych w krwi kur zielononóżek polskich i ich stosunek do struktur krwi ludzkiej” obroniona w roku 1937. W latach 1937 – 1938 wyjechał do Niemiec (Halle i Lipsk) w celu zapoznania się z zagadnieniami dotyczącymi futerkowego użytkowania zwierząt, co wiązało się z uruchomieniem stacji badania skór kożuchowych i futer w Dublanach w 1938r., której został kierownikiem. Od 1932r. był członkiem Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, a od 1936r. w ramach Towarzystwa był kierownikiem Komisji do spraw Hodowli Karakułów. W latach 1938-1939 wyjeżdżał do Rumunii w celu zapewnienia importu dobrego materiału hodowlanego dla stad polskich. Szkolenia z zakresu oceny skór kożuchowych i wełnoznawstwa prowadził także dla pracowników terenowych Lwowskiej Izby Rolniczej, zaś wyniki badań z zakresu hodowli i użytkowania karakułów z tego okresu zostały zawarte w pierwszym sprawozdaniu Stacji Oceny Skór Kożuchowych i Futer, wydanym w sierpniu 1939r. W okresie 1931-1939 pod kierunkiem prof. Hermana wykonano 21 prac dyplomowych z zakresu morfologii porównawczej zwierząt domowych, endokrynologii konstytucyjnej, serologii i wełnoznawstawa. Po wybuchu wojny i przejęciu władzy nad Lwowem przez ZSRR, prof. Herman jako docent rozpoczął pracę w nowo zorganizowanym Lwowskiem Instytucie Politechnicznym, obejmując w związku z trudnościami kadrowymi całość szkolenia w zakresie hodowli zwierząt i produkcji zwierzęcej.
Już w marcu 1940r. został profesorem Lwowskiego Instytutu Weterynaryjnego (utworzonego na bazie Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie), w Katedrze Hodowli i Żywienia Zwierząt. Od czerwca 1941r. do sierpnia 1944r. trwa okupacja niemiecka Lwowa, ale w tym czasie prof. Herman wykładał hodowlę i żywienie zwierząt oraz egzaminował eksternistów na Państwowych Kursach Lekarsko-Weterynaryjnych, będących namiastką lekarsko-weterynaryjnych studiów akademickich w Generalnej Guberni. W tym też okresie podjął studia i badania nad jedwabnikiem morwowym i jedwabnikiem dębowym.
W sierpniu 1944r. po ustąpieniu Niemców powrócił na stanowisko profesora w Lwowskim Instytucie Weterynaryjnym, jednocześnie obejmując kierownictwo Katedry Hodowli Zwierząt na Wydziale Rolniczym Lwowskiego Instytutu Politechnicznego w Dublanach.
W maju 1946r. objął stanowisko referenta-specjalisty w Polskim Towarzystwie Zootechnicznym i został członkiem Komitetu Redakcyjnego „Przeglądu Hodowlanego”. Uruchomił też przy PTZ wytwórnię sprzętu zootechnicznego. Pochodzące z tej wytwórni cyrkle, laski i taśmy zoometryczne służą zootechnikom do dziś.
Dzięki jeszcze przedwojennym kontaktom z prof. Staffem, który był pierwszym po wojnie rektorem SGGW i ze względu na swoją rozległą wiedzę i doświadczenie akademickie, prof. Herman w listopadzie 1946r. został zatrudniony na SGGW, początkowo jako docent, zastępca profesora i kierownik Katedry Ogólnej Hodowli Zwierząt w SGGW na Wydziale Rolniczym, a z dniem 1 kwietnia 1948r. został zatwierdzony na stanowisku profesora nadzwyczajnego. Kierował także nieobsadzoną Katedrą Hodowli Szczegółowej i Żywienia Zwierząt. Prowadził także wykłady hodowli zwierząt na Wydziale Weterynaryjnym UW a w latach 1946-1949 wykłady z wełnoznawstwa i ogólnej hodowli zwierząt na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu w Poznaniu.
Jako Kierownik Katedry Ogólnej Hodowli Zwierząt począwszy od 1947r. rozpoczął organizację ośrodka naukowo-dydaktyczny SGGW w Brwinowie. Początkowo ośrodek ten służył dwóm katedrom zootechnicznym na Wydziale Rolniczym, później przekształcił go w bazę szkoleniowa i badawczą dla Wydziału Zootechnicznego. W odremontowanym Pałacu siedzibę znalazły laboratorium, biblioteka i sala wykładowa. Wkrótce staraniami Prof. Hermana do pałacu dobudowano aulę z zapleczem, a w Grudowie (obok Brwinowa) uruchomiono doświadczalną fermę drobiową, stację wylęgową, fermę trzody chlewnej typu budkowego. Od 1949 r. na zasadzie współpracy Uczelni i Ministerstwa Rolnictwa prowadził Stację Oceny Wełny i Skór Owczych. W roku akademickim 1950/51 pełni obowiązki dziekana Wydziału Rolniczego SGGW.
Jesienią 1951 r. minister Szkolnictwa Wyższego powierzył mu zorganizowanie i uruchomienie z dniem 1 października 1951r. Wydziału Zootechnicznego SGGW. Funkcję dziekana pełni prof. Herman tylko do lutego 1952r., po czym ze względu na wojenną przeszłość i zaangażowanie w strukturach Państwa Podziemnego w okresie okupacji niemieckiej zostaje odsunięty od pełnienia funkcji kierowniczych. W 1954r. przywrócono prof. Hermana na wcześniejsze stanowisko kierownika Katedry Ogólnej Hodowli Zwierząt, co zaowocowało organizacją fermy hodowlanej zwierząt futerkowych (nutrii i tchórzy), a także królików oraz zwierząt laboratoryjnych. W ramach Katedry powstał także Zakład Hodowli Owadów Użytkowych jako efekt współpracy z fabryką jedwabiu naturalnego w Milanówku. W Katedrze Ogólnej Hodowli Zwierząt, pod kierunkiem prof. Hermana, rozpoczęto szereg nowatorskich i pionierskich badań: hormonalne wywoływanie laktacji, ocena wskaźników wzrostu i rozwoju zwierząt, wpływ środowiska na zwierzęta: procesy adaptacyjne i aklimatyzacyjne, bezkąpieliskowy chów nutrii. W 1961r. prof. Herman został mianowany profesorem zwyczajnym. W latach 1964-66 ponownie pełnił funkcję dziekana Wydziału Zootechnicznego. Przeszedł na emeryturę w 1971r. O jego pozycji jako nauczyciela akademickiego świadczy ponad 200 prac magisterskich i 32 przewody doktorskie, których był promotorem. Prof. Herman był członkiem wielu towarzystw naukowych, m.in. Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika, Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Rolnictwa NOT, Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego. Był członkiem rad naukowych wielu instytucji, mi.in. Instytutu Jedwabiu Naturalnego w Milanówku, ZOO W Warszawie, Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla Pracowników Nauki.
Prof. Herman był autorem szeregu podręczników, skryptów, poradników, m.in.: „Owczarstwo w Polsce współczesnej”(1936), „O hodowli karakułów” (1939), „Chów owiec”(1949), „Hodowla jedwabników” (1954), „Przydomowy chów nutrii” (1954), Hodowla zwierząt futerkowych” (1957), „Ptactwo łowne i parkowe. Hodowla Farmowa” (1959), „Poradnik hodowcy królików” (1963), „Poradnik hodowlany dla dostawców królików rzeźnych” 1963), „Gołębie ich rasy i hodowla” (1963), „Hodowla królików” (1973). Był aktywny także na emeryturze, przede wszystkim jako autor artykułów zamieszczanych w miesięczniku „Hodowca Drobnego Inwentarza”, którego był współzałożycielem. W sumie w miesięczniku tym prof. Herman opublikował ponad 250 artykułów. Za swoją pracę naukową został odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964) oraz wieloma odznaczeniami przyznawanymi mu w uznaniu zasług w zakresie badań oraz popularyzacji zagadnień dotyczących szeroko rozumianego obszaru zootechniki.
Prof. Władysław Herman miał piękną kartę żołnierską. W 1914r. był członkiem 5 lwowskiej drużyny skautów i brał udział w formowaniu Legionu Wschodniego, jednak ze względu na młody wiek nie uczestniczył w działaniach wojennych. W 1915r. podczas okupacji Lwowa przez Rosjan pracował jako sanitariusz w szpitalu Czerwonego Krzyża. Uczestniczył w obronie Lwowa w 1918r., a następnie w 9 kompanii 1pp strzelców lwowskich brał udział w walkach pod Grzybowicami, Obroszynem i Skniłowem. W styczniu 1919r. został dowódcą sekcji armat w 5 pp Legionów. W walkach na Pasiekach Miejskich pod Lwowem został ciężko ranny. Po wyleczeniu ponownie walczył w szeregach 5 pp Legionów, ale został w 1919r. zwolniony, by podjąć studia na Wydziale Lasowo-Leśnym Politechniki Lwowskiej. W maju 1920r. ponownie powołany został do wojska, brał udział w walkach z bolszewikami pod Warszawą, nad Bugiem, koło granicy Prus Wschodnich, nad Dniestrem i Zbruczem. W marcu 1921r. przeniesiony do rezerwy kontynuował studia. W kampanii wrześniowej 1939r. dowodził improwizowanym batalionem 40 pp w obronie Lwowa i już wtedy czynne działał w konspiracji. W ZWZ początkowo był inspektorem okręgowym, a od lipca 1942r. szefem Wydziału I Organizacyjnego Komendy Okręgu Lwów. W lutym 1943r. objął kierownictwo odtwarzającego się, rozbitego aresztowaniami Okręgu Stanisławów i został komendantem Podokręgu Stanisławów. Po wkroczeniu wojsk sowieckich do Lwowa w 1944r. był komendantem Okręgu Stanisławów powstałej w miejsce AK organizacji NIE. Został aresztowany przez NKWD w lutym 1945r., zaś w maju 1945r. przewieziono go do więzienia w Moskwie (Łubianka, Butyrki), gdzie zeznawał w „procesie 16-tu” jako świadek. Był też więziony w Kijowie i został skazany na 3 lata obozu, ale już w kwietniu 1946r. powrócił do Polski, gdzie kontynuował pracę naukowo-dydaktyczną. Za swoją działalność wojskową został odznaczony m.in.: Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1965), Krzyżem Walecznych (1964), Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1965) i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1943). Przeszedł kolejne stopnie wojskowe, od porucznika (1933) do podpułkownika (1970).
Prof. Władysław Herman zmarł 29 grudnia 1981r. i został pochowany na cmentarzu w Brwinowie.
zdjęcia z archiwum rodzinnego, redakcja tekstu M. Batorska
Fermy Trzody POL-FERM Sp. z o.o.
